عقیقه چیست؟
عقیقه به سنت قربانی کردن پس از تولد فرزند برای حفظ او از بلاها گفته می‌شود. بنابر احادیث، عقیقه از سنت‌ها و سیره مورد تأکید معصومین بوده است. عقیقه چنان دارای اهمیت است که برخی آن را واجب دانسته اند. ولی نظریه معروف در بین فقها استحباب است. عقیقه بیمه سلامتی کودک است و او را از خطرها و حوادث و فریب های شیطان حفظ می کند و به این معنی است که گوسفند یا گاو یا شتری را در روز های اوّل تولّد نوزاد و بهتر در روز هفتم، برای وی ذبح کنند و گوشت آن را به صورت خام یا پخته در بین مؤمنان و نیازمندان تقسیم نمایند.
عقیقه فقط برای نوزادان است؟
امام خمینیرحمه الله علیه در تحریر الوسیله می فرمایند: ((از مستحبات اکید، عقیقه برای پسر و دختر است و مستحب هست که برای پسر، حیوان نر و برای دختر حیوان ماده عقیقه شود و در روز هفتم باشد، و اگر از روز هفتم تأخیر افتاد چه از روی عذر و چه بدون عذر، ساقط نمی شود. بلکه اگر برای کسی تا وقتی که بالغ می شود عقیقه نشده باشد، خود او عقیقه کند؛ و حتی اگر خود شخص تا وقتی زنده است برای خودش عقیقه نکرده باشد، مستحب است بعد از مرگ او برایش عقیقه شود.))
البته غیر از ایشان دیگر فقها هم همین نظر را دارند پس عقیقه مخصوص نوزاد نیست و اگر برای فردی در زمان کودکی عقیقه نکرده باشند می توانند در بزرگسالی این کار را انجام دهند.
شرایط و احکام عقیقه
- مستحب است عقیقه در روز هفتم تولد انجام شود.
- مستحب است برای دختر حیوان ماده و برای پسر حیوان نر قربانی شود.
- صدقه دادن بهای عقیقه کفایت از عقیقه نمی کند.
- عقیقه باید گوسفند یا گاو و یا شتر سالم باشد و فرقی ندارد گوسفند میش یا بز باشد.
- سزاوار است گوشت عقیقه بدون شکستن استخوانها بریده شود.
- مستحب است یک چهارم عقیقه به قابله (ماما) داده شود به طوری که شامل ران و پای حیوان باشد.
- عقیقه را می توان به طور خام و پخته تقسیم کرد.
- مستحب است عقیقه پخته شده را به تعدادی از مؤمنین اطعام کند و بهتر آن است که ده نفر یا بیشتر باشند که از آن بخورند و برای فرزند دعا کنند.
- مکروه است پدر و هرکسی که نان خور او باشد (مخصوصا مادر) عقیقه را بخورد.
- هر عقیقه فقط از یک نفر حساب می شود.
- روایت شده که هنگام ذبح عقیقه این دعا را بخواند:
(بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ ـ به جای لفظ فلان نام شخص را می گوید ـ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْها وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ علیه و آله السلام) و همچنین دعای دیگری وارد شده: (يا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّا تُشْرِكُونَ اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ حَنيفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ اِنَّ صَلوتى وَ نُسُكى وَ مَحْياىَ وَ مَماتى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ لا شَريكَ لَهُ وَ بِذلِكَ اُمِرْتُ وَ اَنَا مِنَ الْمُسْلِمينَ اَللّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَاللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ …. و نام فرزند را بگوید سپس ذبح کند.)
احادیث پیرامون عقیقه
مرحوم کلینی در کافی حدود ۵۰ روایت درباره عقیقه آورده است. در روایات، فلسفه عقیقه حفظ فرزند از بلاها دانسته شده است.
در برخی روایات آمده است که پیامبر(ص) هنگامی که به رسالت مبعوث شد برای خودش عقیقه کرد.
محمد بن مسلم نقل کرده است که امام باقر(ع)، زید بن علی را مأمور کرد تا برای دو پسر خود که همزمان متولد شده بودند، دو رأس حیوان جهت عقیقه خریداری کند، اما به علت کمبود و گرانی در آن دوره زید یک رأس خریداری کرد و خرید حیوان دوم برای او مشکل شد. به همین جهت از امام باقر(ع) پرسید آیا می‌توان قیمت آن را صدقه داد؟ حضرت پاسخ داد: در جست‌وجوی خرید باش؛ زیرا خداوند ریخته شدن خون (سر بریدن حیوان) و بخشش طعام را دوست دارد.
شیخ صدوق در کتاب کمال الدین نقل کرده است که امام حسن عسکری(ع) گوسفند ذبح شده‌ای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.
رسول خدا(ص) در این باره می فرماید: «اذا کان یوم سابعه فاذبح فیه کبشا؛ در روز هفتم برای نوزاد گوسفندی ذبح کن!» همچنین امام صادق(ع) فرمودند: «سلامتی هر نوزادی در گرو قربانی کردن گوسفندی است که برای او معین شود و از طرفش عقیقه گردد.»
امام صادق(ع) در جای دیگری فرمودند: «پیامبر(ص) برای حسن و حسین(ع) در روز هفتم تولدشان عقیقه و دعا کرد و گفت: «خدایا! استخوان های این گوسفند به جای استخوان های آنان و گوشت او به جای گوشت آنان و خون آن به جای خون آنان و موی آن به جای موی آنان».
همچنین درباره عقیقه و تراشیدن موی سر، حضرت امام رضا(ع) به مأمون در نامه‌ای می‌نویسد: «وَ الْعَقِیقَةُ عَنِ الْمَوْلُودِ الذَّکَرِ وَ الْأُنْثَى وَاجِبَةٌ وَ کَذَلِکَ تَسْمِیتُهُ وَ حَلْقُ رَأْسِهِ یوْمَ السَّابِعِ وَ یتَصَدَّقُ بِوَزْنِ شَعْرِهِ ذَهَباً أَوْ فِضَّةً؛ عقیقه برای مولود پسر و دختر واجب است. همچنین نامگذاری فرزند واجب است و تراشیدن سرش در روز هفتم ولادت، و به وزن موی او صدقه داده شود، طلا یا نقره.»
محمد بن مسلم گوید: «وُلِدَ لِاَبی جعفر غلامان، فَاَمَرَ زیدَ بنِ عَلیّ اَن یُشتری لَهُ جزورین لِلعَقیقَةِ؛ امام محمدباقر(ع) صاحب دو فرزند شد؛ آن حضرت به زید بن علی دستور داد دو شتر جهت عقیقه برای دو فرزند خریداری کند.»
در ارزش و اهمیت این عمل مستحب، همین بس که از امام صادق علیه السلام نقل شده است: «کُلُ مُولُودَ مَرتَهِن لِعَقیقَتِهُ فکّه والَداِه اوترکاه؛ سلامتی هر نوزادی در گرو عقیقه اوست؛ خواه والدین عهدۀ نوزاد را از عقیقه آزاد کنند یا نه» به عبارت دیگر، اگر عقیقه نکند، در معرض انواع بلاهاست و در حدیثی دیگر فرموده اند: «اَلغُلامُ رَهنٌ بِسابِعِه بِکَبشٍ یُسَّمی فیهُ یُحَقَّ عَنهُ؛ سلامتی هر نوزادی در گرو قربانی کردن گوسفندی است که برای او معین شود و از طرفش عقیقه گردد. »
چرا سامانه خدمات دینی را انتخاب کنیم؟
- در این سامانه با توجه به استانداردهای تعریف شده گزارشی بسیار شفاف شامل تصاویر و مستندات، تاریخ ذبح، وزن گوسفند و گوشت خالص قربانی، نوع توزیع (خام یا طبخ شده) و تعداد بسته بندی به شما ارائه می گردد.
- شفافیت مالی یکی دیگر از ویژگی های سامانه است و با توجه به اینکه شاید نتوان دامی دقیقاً با همان قیمت پرداختی پیدا کرد، فاکتور مالی هم به پرداخت کننده ارائه می شود و ما به التفاوت پرداختی به حساب شما بازگردانده می شود.
- انتخاب حدود قیمتی گوسفند از 9.000.000 تومان تا 12.000.000 تومان متناسب با بودجه ای که در نظر گرفته اید یکی دیگر از قابلیت های سامانه است و با انتخاب مبلغ توسط شما وزن گوسفند تعیین می گردد.
- سامانه خدمات دینی در مناطق مختلف نیازمندان و محرومانی را شناسایی کرده است که گوشت قربانی ها در حد نیازشان بین آن ها تقسیم می گردد و همچنین در بعضی از موارد ما با کمک گروه های جهادی و هیئات مذهبی ، گوشت را به صورت طبخ شده میان نیازمندان یا مؤمنین تقسیم می کنیم که هزینه های سایر اقلام توسط این گروه ها پرداخت می گردد.
- در صورتی که درخواست به موقع ثبت شده باشد، عقیقه قربانی در روز هفتم تولد نوزاد انجام می شود. همچنین در انتخاب دام و ذبح و عقیقه آن همه مستحبات و احکام شرعی به صورت دقیق اجرا می شوند.
