عبادات استیجاری چیست؟
به طور کلی به هر عبادتی که فردی به نیابت از فرد دیگری در ازای مبلغی بخواند عبادت استیجاری گفته می شود و این عبادت می تواند مستحب باشد مانند قرائت ختم قرآن یا نماز مستحبی یا واجب باشد مانند نماز و روزه قضای واجب ولی در هر صورت عبادت استیجاری فقط به نیابت از اموات جایز است.
یکی از موضوعات مورد تاکید اسلام این است که پسر بزرگتر والدین، نماز و روزه‌های قضای پدر و مادر را پس از مرگ یا خودش شخصاً انجام دهد یا کسی را برای این کار اجیر کند. مشغله روزانه طبعاً خیلی‌وقت‌ها این فرصت را مهیا نمی‌کند که خود فرد قضای نماز یا روزه والدینش را به‌جا بیاورند به همین دلیل این کار را به افراد مطمئنی که بتوانند به صورت صحیح اعمال را به جا بیاورند می سپارد.
در مورد اعمال و عبادات مستحب هم همین موضوع صدق می کند و اکثر مردم تمایل قلبی دارند تا برای شادی روح درگذشتگانشان اعمال مستحبی مانند قرائت قرآن هدیه دهند ولی مشغله های روزانه اجازه این کار را نمی دهد و می توانیم این کار را با هزینه اندکی به افرادی واگذار کنیم تا یک ختم قرآن کامل به نیابت از شما برای درگدشتگانتان قرائت کنند.
احکام نماز و روزه قضا
(طبق فتاوای آیات عظام خامنه ای و سیستانیحفظهما الله)
- هر کس نماز یا روزه واجب را در وقت آن ترک کند باید قضای آن را به جا آورد و هرگاه بعد از وقت نماز یا روزه بفهمد عبادتش باطل بوده باید آن را قضا کند، مثل شخصی که بر اثر جهل به حکم شرعی، غسل را به نحوی انجام داده که شرعاً باطل است، بر وی قضای نمازها یا روزه هایی که در این حالت با حدث اکبر خوانده واجب است.
- قضای نمازها یا روزه هایی واجب است که یقین به ترک یا باطل بودن آنها دارد، اما اگر شک یا گمان دارد بعضی از نمازها یا روزه های گذشته را ترک کرده یا باطل خوانده واجب نیست که قضای آن را به جا آورد.
- در نماز قضا ترتیب واجب نیست جز در میان قضای ظهر و عصر و مغرب و عشا از یک روز، همچنین دوره کردن نماز به معنای تکرار نماز برای احراز ترتیب لزومی ندارد، بنابراین کسی که قصد دارد نماز قضای یکسال را بخواند می‌تواند آنها را به ترتیب زیر به جا آورد: ابتدا مثلاً بیست بار نماز صبح، بعد بیست بار هر یک از نماز ظهر و عصر و سپس بیست بار هر یک از نماز مغرب و عشا و تا یکسال به همین صورت ادامه دهد، همانطور که می‌تواند با یکی از نمازها شروع کند و به ترتیبی که نمازهای پنجگانه‌ی یومیه را می‌خواند آن را ادامه دهد.
- کسی که چند نماز یا روزه او قضا شده و شماره‌‌ی آنها را نمی‌داند، مثلاً نمی‌داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند (یعنی همان مقداری که یقین به قضا شدن آن دارد).
- افرادی که در حال حاضر قادر به قضای همه نمازها یا روزه های فوت شده نیستند واجب است به هر مقدار که قدرت دارند، قضا و هر مقداری که قادر نیستند وصیت نمایند.
احکام نماز قضای پدر و مادر
1. بر پسر بزرگتر واجب است که نمازها و روزه هایی که از پدر و مادرش فوت شده و از روی طغیان و نافرمانی نبوده، بعد از مرگ آنها به جا آورد، بلکه اگر از روی طغیان و نافرمانی هم ترک کرده باشد بنابر احتیاط مستحب باید به همین طور عمل کند.
۲. اگر پدر یا مادری اصلاً نماز نخوانده باشد یا روزه نگرفته باشند بنابر احتیاط واجب در این صورت هم قضای نماز و روزه ها بر پسر بزرگتر واجب است.
3. منظور از پسر بزرگتر، بزرگترین پسری که بعد از مرگ پدر و مادر در حال حیات است می‌باشد، بنابراین اگر پسر بزرگ – چه بالغ باشد یا غیر بالغ – قبل از پدر و مادر فوت کند تکلیف قضای نماز و روزه پدر و مادر بر پسر بزرگی واجب است که هنگام وفات آنها زنده باشد.
4. ملاک واجب بودن قضای نماز و روزه پدر و مادر این است که فرزند مذکر از دیگر اولاد میت- اگر میت اولاد ذکور داشته باشد – بزرگتر باشد، بنابراین اگر فرزند بزرگ میت، دختر و فرزند دوم او پسر باشد قضای نماز و روزه های پدر و مادر بر پسر که فرزند دوم است واجب است.
5. هرگاه شخص دیگری نماز و روزه های پدر و مادر را قضا کند از پسر بزرگتر ساقط می‌شود.
6. بر پسر بزرگتر واجب است آن مقدار از نمازها و روزه هایی را که یقین دارد از پدر و مادرش فوت شده است قضا کند و اگر نمی‌داند که از پدر یا مادرش نماز و روزه قضا شده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و تفحص و جستجو نیز لازم نمی‌باشد.
7. بر پسر بزرگتر واجب است که نماز و روزه های پدر و مادرش را به هر صورتی که امکان دارد قضا کند و اگر از انجام آن حتی از اجیر گرفتن برای انجام آن هم عاجز باشد معذور است.
۸. کسی که خودش نماز و روزه قضا دارد و نماز پدر و مادر نیز بر او واجب شده، در انجام هر یک مخیَّر است و به عبارت دیگر هر کدام را اول به جا آورد صحیح است.
۹. اگر پسر بزرگتر پس از فوت پدر و مادر از دنیا برود بر دیگران تکلیفی نیست، بنابراین قضای نماز و روزه های پدر و مادر بر پسر و یا برادر پسر بزرگتر واجب نمی‌شود.
احکام نماز و روزه استیجاری
- بعد از مرگ انسان، می‌شود برای نماز و روزه های او که در زمان حیاتش به‌جا نیاورده، دیگری را اجیر کنند ـ یعنی به او مزد دهند ـ که آنها را به‌جا آورد، و اگر کسی بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحیح است. به نماز و روزه ای که در برابر دریافت مبلغی به نیابت از مسلمان دیگر خوانده می‌شود، نماز و روزه استیجاری می گویند.
- باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند عمل را انجام میدهد و احتمال بدهند که عمل را صحیح انجام میدهد.
- هیچ کس نمی‌تواند نماز یا روزه قضای دیگری را که در حال حیات است به جا آورد، هر چند او از خواندن نماز یا گرفتن روزه قضا عاجز باشد، اما بعد از مردن مانعی ندارد، و شخص مکلف تا زنده است باید نمازها و روزه های واجبش را خودش، به هر نحو که می‌تواند به جا بیاورد و نماز و روزه نایب چه با اجرت و چه بدون اجرت برای او مجزی نیست.
- در نماز و روزه استیجاری ذکر خصوصیات میت لازم نیست و در نماز رعایت ترتیب فقط بین نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا شرط است، و هرگاه در عقد اجاره، کیفیت خاصی بر اجیر شرط نشده باشد (مثلاً نگفته باشند نماز را باید در مسجد یا فلان ساعت بخواند) و کیفیت معهودی که اطلاق عقد اجاره به آن انصراف پیدا کند هم وجود نداشته باشد، بر اجیر لازم است که نماز را با مستحباتی که انجام آن متعارف است بخواند، ولی واجب نیست که برای هر نمازی اذان بگوید.
نکات مهم اجیر گرفتن و قیمت عبادات استیجاری
اگر قصد دارید برای به جا آوردن عبادات استیجاری اجیر بگیرید باید به چند نکته توجه کنید:
- طبق احکام فقهی باید از توانایی صحیح به جا آوردن عامل یا اجیر اطمینان حاصل کنید و این امر هم شامل در درست بودن قرائت برای نماز و هم دانستن و عمل به احکام مربوطه می شود و اگر عبادات اجیر باطل باشد عبادات از شما ساقط نمی شود و باید اجیر دیگری بگیرید.
- همچنین می بایست از انجام اعمال توسط اجیر هم مطمئن شوید؛ به گونه ای که اگر یقین نکنید که اجیر اعمال را با اتمام رسانده است می بایست دوباره برای اجیر گرفتن اقدام کنید تا یقین حاصل شود.
- بهتر است در توافق خود با اجیر مدت زمان مشخصی را تعیین نمایید تا اجیر موظف شود تا آن زمان اعمال را به جا بیاورد و به دردسر موارد بالا مبتلا نشوید.
هزینه اجرت عبادات استیجاری توافقی می باشد و معیار قیمت معمولاً دفاتر مراجع می باشد که هر سال در ایام ماه مبارک رمضان قیمت های سال بعد را اعلام می کنند. البته هزینه های دفاتر مراجع تا حدودی متفاوت است و برای مثال دفتر آیت الله العظمی سیستانی حفظه الله برای یکسال نماز و روزه استیجاری در سال 1402 مبلغ 16.500.000 تومان دریافت می کردند و دفتر مقام معظم رهبری مبلغ 9.000.000 تومان تعیین نمودند.
به دلیل اینکه لزومی ندارد عبادات استیجاری مانند وجوهات شرعی به دفاتر مراجع عظام داده شود بسیاری از افرادی که قصد دارند برای عبادات خود اجیر بگیرند و هزینه کمتری پرداخت نمایند خودشان فرد یا مجموعه های حائز صلاحیت را پیدا کرده و با قیمت های کمتری با آن ها به توافق می رسند ولی توصیه می شود اکیداً این اعمال را به افراد ناشناس در فضای مجازی با ادعای دریافت مبالغ پایین واگذار نکنید و بعد از احراز جمیع شرایط و ویژگی ها و کسب اطمینان و یقین لازم درباره فرد یا مجموعه مورد نظر این کار را انجام دهید.
چرا سامانه خدمات دینی را انتخاب کنم؟
- ما روش سختگیرانه ای برای انتخاب عاملین داریم و هر عامل پس از طی فرایندی مشخص شامل تحقیقات اولیه، امتحان شفاهی قرائت و احکام شرعی، معرفی معرف و … می تواند عضو سامانه ما شود و اطمینان کافی برای یقین شما به صحت اجرای اعمال ایجاد می کند.
- ما به صورت مستمر برای هر درخواست شما از عاملین گزارش گرفته و به شما گزارش اجرای اعمال را ارئه می دهیم تا در جریان روند اجرای اعمال قرار بگیرید. بسیاری از مجموعه ها و اشخاص فقط رسید اولیه به شما ارائه می دهند ولی با توجه به احکام شرعی شما می بایست از اجرای اعمال یقین حاصل کنید حتی اگر به فرد معمتدی آن را واگذار کرده باشید و این سامانه با در نظر گرفتن این موضوع اهتمام ویژه ای به ارائه گزارش مستمر دارد.
- ما با استفاده از روش جمع سپاری و بکارگیری استانداردهای ویژه، عبادات را بین عاملین تقسیم می کنیم هم موجب سرعت اجرای بالا می شود و هم با توجه به تسویه مبالغ پس از اجرای اعمال، اطمینان لازم از اجرای عاملین به دست می آید.
- ما تعهد زمانی کوتاه مدت برای اجرای اعمال به شما ارائه می دهیم و تفاوتی در میزان آن وجود ندارد؛ به صورتی که نمازهای استیجاری در 6 ماه و روزه های استیجاری در 3 ماه و قرائت ختم های قرآن در 1 ماه انجام می شود.
- هزینه دریافتی عاملین به نسبت دیگر مجموعه های معتبر مناسب تر است و کمتر می باشد و همچنین با توجه به فرآیند انتخاب عاملین سعی شده است از افرادی استفاده شود که در مذیقه مالی هستند و با استفاده از این سامانه می توانید کمک به سزایی به این افراد کنید.
- در سامانه خدمات دینی با توجه به استفاده از ابزارهای هوشمند و به روز ترین خدمات می توانید با دریافت لینک پرداخت شناسه دار پرداخت بدون سقف به صورت اینترنتی برای مبالغ بالا انجام دهید در صورتی که سقف پرداخت در مجموعه های مشابه 50 میلیون تومان می باشد.
